Trước bối cảnh thế giới đang tăng tốc chuyển đổi năng lượng, ngành năng lượng Việt Nam cũng đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Nhưng hành trình này không chỉ là câu chuyện của chính sách hay công nghệ – mà còn là sự kết nối giữa nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng. Trong khuôn khổ sự kiện HVACR Vietnam 2025, hoạt động Share Your Voice đã trở thành không gian để những tiếng nói thực tế lên tiếng. Một trong số đó đến từ bà Nguyễn Thị Phương Yến – Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin năng lượng và Phát triển thị trường điện lực (EAVCED).
Giới thiệu về EAVCED và HVACR Vietnam
Trung tâm Thông tin năng lượng và Phát triển thị trường điện lực (EAVCED) là đơn vị giữ vai trò cầu nối trong việc cung cấp thông tin, nghiên cứu chuyên sâu và đề xuất giải pháp phát triển thị trường điện cạnh tranh, hiệu quả tại Việt Nam. EAVCED không chỉ là nơi tổng hợp dữ liệu ngành mà còn là “bệ phóng” cho các cuộc đối thoại giữa chính sách và thực tiễn từ doanh nghiệp.
Trong khuôn khổ các hoạt động của trung tâm, HVACR Vietnam 2025 đã quay trở lại như một nền tảng kết nối đa chiều, nơi các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng nhau đối thoại, hợp tác và định hình tương lai năng lượng Việt Nam. Một điểm nhấn đáng chú ý tại sự kiện năm nay chính là hoạt động Share Your Voice – không gian mở để lắng nghe những câu chuyện thật, góc nhìn thật từ người trong cuộc.
Bức tranh chuyển đổi: Không chỉ là thay đổi công nghệ, mà là thay đổi tư duy
Không phải ngẫu nhiên mà “chuyển dịch năng lượng” trở thành một trong những từ khóa nổi bật thời gian gần đây. Nhưng theo bà Nguyễn Thị Phương Yến, nếu chỉ nói đến năng lượng tái tạo, hay đổi mới công nghệ thì vẫn là chưa đủ.
“Ngành năng lượng Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển mình quan trọng – không chỉ là thay đổi về công nghệ hay cơ cấu nguồn điện, mà sâu hơn là sự thay đổi trong tư duy phát triển. Chúng ta đang chuyển dần từ tư duy ‘ưu tiên giá điện thấp’ sang cách nhìn nhận mới: điện cần bền vững, đáng tin cậy và có khả năng thích ứng dài hạn.
Chính sự thay đổi trong cách nhìn ấy đã đặt ra yêu cầu cấp thiết: làm sao để xây dựng một thị trường điện minh bạch, công bằng – nơi các nhà đầu tư yên tâm đồng hành, và người tiêu dùng cũng có tiếng nói trong việc lựa chọn nguồn năng lượng cho tương lai.
Share Your Voice – Hành trình lắng nghe để đồng hành
Không chỉ là một diễn đàn đơn thuần, Share Your Voice mang đến không gian để những tiếng nói đa chiều được cất lên, kể cả những quan điểm còn khác biệt. Từ chính hoạt động này, nhiều điểm nghẽn trong chính sách cũng được soi rọi dưới góc nhìn thực tế.
Từ những trải nghiệm thực tế trong ngành, bà Phương Yến bày tỏ rằng việc mở rộng không gian đối thoại – nơi cơ quan quản lý và doanh nghiệp cùng ngồi lại, chia sẻ và lắng nghe nhau một cách thẳng thắn – chính là tiền đề để tháo gỡ các nút thắt tồn tại lâu nay trong ngành năng lượng.
Một ví dụ cụ thể được bà nêu ra là về cơ chế giá cho điện gió. “Có doanh nghiệp nước ngoài đã lên kế hoạch đầu tư vào dự án điện gió tại Việt Nam từ năm 2021, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai do thiếu cơ chế giá điện cụ thể. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp trong nước lại loay hoay giữa những thủ tục kéo dài. Nếu không có các cuộc trao đổi cởi mở và nhất quán trong chính sách, thì câu chuyện ‘chuyển đổi năng lượng’ rất dễ trở thành khẩu hiệu nằm trên giấy,” bà chia sẻ.
- Cơ chế thị trường và bài toán huy động vốn
Để hiện thực hóa các mục tiêu năng lượng bền vững, bài toán vốn là một trong những thách thức lớn nhất. Nhưng vốn sẽ không đến nếu thiếu niềm tin vào cơ chế thị trường.
Từ góc nhìn chính sách, bà Phương Yến cho rằng muốn thu hút dòng vốn tư nhân vào lĩnh vực điện, thị trường cần phải vận hành theo nguyên tắc cạnh tranh, công khai và minh bạch. Khi giá điện được hình thành đúng với cơ chế thị trường, doanh nghiệp mới có thể chủ động tính toán, ngân hàng mới dám giải ngân, và người tiêu dùng cũng sẽ được hưởng lợi trong dài hạn.
Điều này đòi hỏi sự cải cách mạnh mẽ, không chỉ về cơ chế điều hành giá điện, mà còn cả hạ tầng truyền tải, phân phối và quyền tham gia của các thành phần kinh tế khác nhau.
- Doanh nghiệp tư nhân – Đối tác không thể thiếu
Một điểm đáng chú ý là vai trò ngày càng rõ nét của khu vực tư nhân, đặc biệt trong các mô hình điện mặt trời mái nhà, điện ảo (virtual power plant), và các sáng kiến tiết kiệm năng lượng.
Trong bối cảnh ngày càng nhiều doanh nghiệp quan tâm đến điện mặt trời mái nhà, bà Phương Yến cho rằng khu vực tư nhân đang trở thành một lực đẩy đáng kể cho quá trình chuyển đổi. Tuy nhiên, nếu hệ thống chính sách chưa đồng bộ hoặc thiếu minh bạch, thì ngay cả những doanh nghiệp tâm huyết cũng dễ cảm thấy lạc lõng. “Chúng ta cần xem họ không chỉ là bên tiêu thụ điện, mà là đối tác thực sự trong xây dựng một hệ thống điện hiện đại và linh hoạt,” bà nhấn mạnh.
Hành trình 365 ngày – Không dừng lại ở sự kiện
HVACR Vietnam 2025 không chỉ là một tuần lễ triển lãm – mà còn là một hành trình 365 ngày phát triển tư duy, giải pháp và kết nối. Với sự xuất hiện của các hoạt động như Share Your Voice, sự kiện đang từng bước xây dựng một nền tảng đối thoại bền vững, nơi mọi tiếng nói đều có cơ hội được lắng nghe và đồng hành cùng nhau.
“Chúng ta không thể chờ đợi một giải pháp hoàn hảo từ trên xuống. Hành trình này cần sự vào cuộc đồng bộ – không chỉ từ cơ quan quản lý hay nhà đầu tư, mà còn từ từng người dân – những người đang sử dụng điện mỗi ngày và cũng sẽ chịu tác động trực tiếp bởi những quyết sách của ngày hôm nay,” bà Phương Yến gửi gắm.
Lời kết
Tương lai năng lượng Việt Nam đang mở ra nhiều cánh cửa – với điều kiện chúng ta dám đối thoại, dám thay đổi và dám hành động. Những tiếng nói như từ bà Nguyễn Thị Phương Yến không chỉ giúp nhìn rõ hơn bức tranh toàn cảnh, mà còn gợi mở nhiều khía cạnh để ngành năng lượng tiến tới bền vững, minh bạch và phát triển dài lâu.
